CATAPRESSAN moet met omzichtigheid worden gebruikt bij patiënten met een lichte tot matige bradyaritmie (zoals bijvoorbeeld bij een traag sinusaal ritme), bij stoornissen van de cerebrale of perifere bloedsomloop, depressie, polyneuropathie of constipatie.
Bij ernstige bradycardie, atrio-ventriculaire geleidingsstoornissen of ernstige cerebrovasculaire stoornissen raadt men een lagere posologie aan.
Net als bij gebruik van andere antihypertensiva moeten patiënten met hartdecompensatie of ernstige coronaire stoornissen nauwlettend worden gevolgd.
Controle van hypertensie veroorzaakt door een feochromocytoom is met CATAPRESSAN niet mogelijk.

Clonidine, werkzaam bestanddeel van Catapressan en zijn metabolieten worden vooral uitgescheiden in de urine. Zorgvuldige controle is vereist bij de behandeling van patiënten met ernstige nierinsufficiëntie, vooral bij langdurige behandeling (zie rubriek 4.2 "Dosering en wijze van toediening" en rubriek 5.2 "Farmacokinetische eigenschappen").
Bij verminderde doeltreffendheid kan een diureticum ertoe bijdragen om de toestand onder controle te krijgen en toe te laten de clonidinedosis te verlagen.

Bij langdurige behandeling is een oftalmologisch onderzoek aan te bevelen.

Het plotseling staken van een langdurige behandeling met hoge dosissen CATAPRESSAN kan opwinding, hartkloppingen, een bruuske bloeddrukstijging, zenuwachtigheid, beven, hoofdpijn of misselijkheid veroorzaken.
De behandeling omvat een alfa-adrenolyticum of een nieuwe toediening van clonidine.
Om die "rebound" hypertensie te vermijden, is het nodig:
  dat de patiënt regelmatig zijn medicatie neemt en ze onder geen enkel voorwendsel plots staakt
  de behandeling niet te onderbreken tijdens de voorbereidingsperiode op een heelkundige ingreep. De laatste inname moet gebeuren 6 uur vóór de operatie.

Wanneer het medisch noodzakelijk is om op een andere medicatie over te stappen, moet men eerst, gedurende 8 tot 12 dagen, geleidelijk de posologie verlagen, bijvoorbeeld door om de 3 dagen de dosis te halveren en de behandeling te eindigen met ½ tablet per dag. Een bovenmatige stijging van de bloeddruk na het staken van een behandeling met CATAPRESSAN kan worden omgekeerd door de intraveneuze toediening van antihypertensiva (zie rubriek 4.5 "Interacties met andere geneesmiddelen en andere vormen van interacties").
Bij het onderbreken van een combinatiebehandeling met een bètablokker en clonidine, dient de bètablokker enkele dagen voor de progressieve verlaging van de clonidinedosis gestaakt te worden.

Patiënten die contactlenzen dragen moeten worden gewaarschuwd dat de behandeling met CATAPRESSAN de hoeveelheid traanvocht kan verminderen.

Het gebruik en de gebruiksveiligheid van clonidine bij kinderen en adolescenten werden weinig geëvalueerd door gerandomiseerde en gecontroleeerde klinische studies. Het is dus niet aanbevolen om clonidine te gebruiken bij deze patiëntenpopulatie.
Bij off-labelgebruik van clonidine samen met methylfenidaat bij kinderen met aandachtstekortstoornis met of zonder hyperactiviteit (ADHD) werden ernstige bijwerkingen waargenomen, zelfs met de dood tot gevolg. Deze combinatie met clonidine is daarom niet aanbevolen.

De tabletten bevatten 205,5 mg lactose per maximale dagelijkse aanbevolen hoeveelheid. Patiënten met zeldzame erfelijke ziekten van galactose-intolerantie (bv. galactosemie) mogen dit geneesmiddel niet gebruiken.

Pediatrische patiënten
Het gebruik van clonidine is niet aanbevolen bij patiënten onder 18 jaar.

  De bloeddrukverlaging verkregen met CATAPRESSAN kan worden versterkt door gelijktijdige toediening van andere bloeddrukverlagende middelen. Deze synergie kan nuttig zijn met diuretica, vaatverwijders, bètablokkers, calciumantagonisten en inhibitoren van het angiotensine-conversie-enzym, antagonisten van de angiotensine II receptoren maar niet met alfablokkers.
  Stoffen die de bloeddruk verhogen of die retentie van water en natrium veroorzaken, zoals de niet-steroïde anti-inflammatoire farmaca, kunnen het effect van CATAPRESSAN verzwakken.
  Stoffen met een alfa₂-blokkerende werking, zoals fentolamine of tolazoline, kunnen het antihypertensief effect van clonidine verminderen of neutraliseren op dosisafhankelijke wijze.
  Gelijktijdige toediening van tricyclische antidepressiva of van neuroleptica met alfablokkerende eigenschappen kan het antihypertensief effect van clonidine verminderen of opheffen en kan eveneens orthostatische stoornissen opwekken of verergeren.
  Gelijktijdige toediening van stoffen met een negatief chronotroop of negatief dromotroop effect, zoals de bètablokkers of de digitalisglycosiden kan bradycardie veroorzaken of versterken.
  Het is niet uitgesloten dat gelijktijdig gebruik van bètablokkers perifere vaatstoornissen induceert of verergert. Na plotseling staken van de behandeling met clonidine kan het “rebound” effect toenemen als de patiënt gelijktijdig een bètablokker inneemt. De gelijktijdige toediening van bètablokkers en clonidine wordt dus afgeraden.
  Zoals gebleken is uit waarnemingen bij patiënten in een toestand van alcoholdelirium, kan het aritmogene vermogen (verlenging van het QT-segment, ventrikelfibrillatie) van hoge intraveneuze dosissen haloperidol toenemen door i.v. toediening van hoge dosissen clonidine. Er werd echter geen causaal verband met of een impact op de hypertensiebehandeling vastgesteld.
  De effecten van depressors van het CZS (bv. anxiolytica, sedativa, hypnotica) of van alcohol kunnen door clonidine worden gepotentialiseerd.

Zwangerschap
Er zijn beperkte gegevens over het gebruik van clonidine bij zwangere vrouwen. 
Zoals bij de meeste geneesmiddelen wordt CATAPRESSAN alleen toegediend als dat absoluut noodzakelijk is. Een zorgvuldige medische controle van de moeder en de pasgeborene is aanbevolen.
Clonidine passeert de placenta en kan de hartslag van de foetus vertragen. Er is geen adequate ervaring op het gebied van de effecten op lange termijn van prenatale blootstelling.
Tijdens de zwangerschap wordt clonidine bij voorkeur oraal toegediend. Het is raadzaam om de intraveneuze injectie van clonidine te vermijden.
Dierproeven hebben geen directe of indirecte schadelijke effecten op de voortplanting aan het licht gebracht.
We kunnen een voorbijgaande stijging van de bloeddruk bij de pasgeborene echter niet uitsluiten.

Borstvoeding
Clonidine wordt uitgescheiden in de moedermelk. Er zijn echter niet voldoende gegevens over het effect op de pasgeborene. Het gebruik van CATAPRESSAN tijdens borstvoeding wordt daarom afgeraden.

Vruchtbaarheid
In preklinisch onderzoek met clonidine werden geen directe of indirecte schadelijke effecten op de vruchtbaarheid waargenomen. Klinische gegevens over de vruchtbaarheid zijn niet beschikbaar voor clonidine.

Er is geen enkel onderzoek uitgevoerd naar de rijvaardigheid en het gebruik van machines. Wel moet de patiënt worden gewaarschuwd dat bijwerkingen zoals duizeligheid, sedatie en accommodatiestoornis kunnen worden ervaren tijdens een behandeling met CATAPRESSAN. Daarom is voorzichtigheid geboden bij het besturen van voertuigen of bedienen van machines. Patiënten die de bovengenoemde bijwerkingen ondervinden, moeten mogelijk gevaarlijke taken vermijden, zoals autorijden of machines bedienen.

Symptomen:
Intoxicatie, veroorzaakt door algemene depressie van het sympathische zenuwstelsel, manifesteert zich door miosis, lethargie, bradycardie, hypotensie, hypothermie, slaperigheid (waaronder coma), ademhalingsdepressie (waaronder apneu). Paradoxale hypertensie kan optreden door stimulatie van de perifere alfa1-receptoren.

Behandeling:
Er is geen specifiek antidotum voor clonidine beschikbaar. Daarom zijn een symptomatische behandeling en nauwgezette bewaking nuttige en effectieve maatregelen voor de behandeling van een overdosis clonidine. Symptomatische behandeling kan zijn: de toediening van atropine, adrenaline en andere catecholamines; stimulatie in geval van refractaire bradycardie, en intubatie en mechanische ventilatie.

Farmacotherapeutische categorie: antihypertensivum.
ATC-code: C02AC01

Werkingsmechanisme
CATAPRESSAN is een in lage dosis werkzaam antihypertensivum dat zowel de systolische als de diastolische bloeddruk verlaagt.
Clonidine heeft een stimulerend effect op de alfa-adrenerge (alfa-2) receptoren van het centraal zenuwstelsel, met name de receptoren van de vasomotore en hartritmeversnellende centra van het verlengde merg.

Farmacodynamische effecten
Vermits nu de neuronen van deze centra een remmend effect hebben, zal dit resulteren in hartritmevertraging en verlaging van de perifere weerstand, wat zich klinisch uit in bloeddrukdaling.

Werkzaamheid en klinische veiligheid
Overschrijdt men de therapeutische dosis, hetzij de eerste minuten na een te snelle intraveneuze injectie, hetzij door orale overdosering, dan kunnen eveneens de perifere alfa-adrenerge receptoren worden gestimuleerd, waardoor vasoconstrictie en tijdelijke bloeddrukstijging optreedt.
De renale perfusie en de glomerulaire filtratie blijven fundamenteel ongewijzigd. De normale posturale reflexen blijven onaangetast. Dit verklaart het goedaardige karakter en het zeldzaam voorkomen van orthostatische symptomen.
Tijdens langdurige behandeling heeft het cardiale ejectievolume de neiging om terug te keren naar de controlewaarden, terwijl de perifere weerstand verlaagd blijft.
Bij de meeste met clonidine behandelde patiënten wordt een afname van de hartfrequentie vastgesteld. Daarbij blijft de normale hemodynamische reactie op inspanning echter ongewijzigd.

Pediatrische patiënten
De effectiviteit van clonidine bij de behandeling van hypertensie bij pediatrische patiënten is in vijf klinische onderzoeken onderzocht. De effectiviteitsgegevens bevestigen de eigenschap van clonidine om de systolische en diastolische bloeddruk te verlagen. Vanwege de beperkte gegevens en de methodologische tekortkomingen kan er echter geen definitieve conclusie worden getrokken over het gebruik van clonidine bij kinderen met hypertensie.
De effectiviteit van clonidine is ook onderzocht in enkele klinische onderzoeken bij pediatrische patiënten met aandachtstekortstoornis of hyperactiviteit, Tourette syndroom en bij stotteren. De effectiviteit van clonidine bij deze aandoeningen is niet aangetoond.
Er zijn ook twee kleine pediatrische onderzoeken uitgevoerd bij migraine. Geen van beide onderzoeken liet effectiviteit zien.
Bij de pediatrische onderzoeken waren de meest voorkomende bijwerkingen slaperigheid, droge mond, hoofdpijn, duizeligheid en slapeloosheid. Deze bijwerkingen kunnen een aanzienlijke invloed hebben op het dagelijks functioneren van pediatrische patiënten.
In het algemeen is de veiligheid en effectiviteit van clonidine bij kinderen en adolescenten niet aangetoond (zie rubriek 4.2)

Absorptie en distributie
De farmacokinetiek van clonidine is in verhouding tot de dosis voor doseringen van 75 tot 300 microgram. Clonidine, actieve stof van CATAPRESSAN, wordt goed geabsorbeerd en vertoont slechts een gering eerste-passage-effect. De maximale plasmaconcentratie na orale toediening is bereikt na 1 tot 3 uur. De binding aan plasmaeiwitten bedraagt 30 tot 40%. Clonidine wordt snel en in grote mate verspreid in de weefsels. De stof gaat doorheen de bloed-hersenbarrière en de placenta.
Clonidine wordt uitgescheiden in de moedermelk. Er zijn echter niet voldoende gegevens over het effect op de pasgeborene.

Metabolisme en eliminatie
De mediane terminale halfwaardetijd van clonidine varieert tussen 5 en 25,5 uur.
Bij patiënten met ernstige nierinsufficiëntie kan hij verlengd worden tot 41 uur.
Ongeveer 70% van de toegediende dosis wordt langs de urine uitgescheiden, hoofdzakelijk in ongewijzigde vorm (40 à 60% van de dosis).
Clonidine wordt gemetaboliseerd in de lever. In de urine vindt men 5 metabolieten. De voornaamste metaboliet (para-hydroxy-clonidine) is farmacologisch inactief. Een zekere hoeveelheid metabolieten vindt men onder geconjugeerde vorm terug. Opening van de imidazoline-ring en hydroxylatie van de fenyl-ring zijn de belangrijkste metabolisatie-wegen. De metabolieten hebben slechts een geringe farmacologische activiteit.
Ongeveer 20% van de totale hoeveelheid wordt uitgescheiden via de feces.

Farmacokinetische/farmacodynamische relaties
De farmacokinetiek van clonidine wordt niet beïnvloed door het eten of de etniciteit van de patiënt.
Bij patiënten met een normale nierfunctie wordt het antihypertensief effect bereikt bij plasmaconcentraties tussen ongeveer 0,2 en 1,5 ng/ml.
Het hypotensieve effect wordt verzwakt of verminderd met een plasmaconcentratie boven 2,0 ng/ml.

De niet-klinische gegevens, afkomstig uit conventioneel farmacologisch onderzoek naar veiligheid, toxicologie bij herhaalde toediening, genotoxiciteit, carcinogeniteit en reproductie- en ontwikkelingsfuncties, tonen geen enkel bijzonder risico voor de mens.

CATAPRESSAN 150 MICROGRAM deelbare tabletten:
Lactosemonohydraat - Calciumhydrogeenfosfaat watervrij - Maïszetmeel - Colloïdale watervrije silica - Povidon - Stearinezuur - Oplosbaar zetmeel

CATAPRESSAN 150 MICROGRAM/1 ml oplossing voor injectie/intraveneuze infusie:
Natriumchloride - Zoutzuur, verdund - Water voor injectie

Niet van toepassing.

Tabletten: 36 maanden.
Oplossing voor injectie/intraveneuze infusie: 36 maanden.

De afkorting "EXP." (vervaldatum) op de verpakking vermeldt de datum vanaf dewelke de validiteit van het product niet meer verzekerd is. De vervaldatum verwijst naar de laatste dag van de maand.

• Tabletten: voor dit geneesmiddel zijn er geen speciale bewaarcondities.
• Oplossing voor injectie/intraveneuze infusie: bewaren tussen 15°C en 25°C, in de oorspronkelijke verpakking.

Tabletten à 150 microgram (in blisterverpakking): dozen met 30 en 100 tabletten.
Kliniekverpakking met 300 tabletten en kliniekverpakking met monodosissen.

Oplossing voor injectie/intraveneuze infusie à 150 microgram/1 ml: doos met 5 ampullen en kliniekverpakking met 50 ampullen.

Niet alle genoemde verpakkingsgrootten worden in de handel gebracht.

Geen bijzondere vereisten.
Al het ongebruikte geneesmiddel of afvalmateriaal dient te worden vernietigd overeenkomstig lokale voorschriften

A.  Datum van eerste vergunning: Catapressan 150 microgram tabletten: 14.01.1974 -
Catapressan 150 microgram/1 ml oplossing voor injectie/intraveuze infusie: 14.08.1972
B.  Datum van de laatste hernieuwing: 29.08.2005